Σύντομη ιστορία του Χειροποίητου Χαλιού
Τα χαλιά χωρίζονται χονδρικά ως προς τα σχέδια σε: λουλουδάτα, γεωμετρικά και σύγχρονα-μοντέρνα, ενώ ως προς το υλικό σε: μάλλινα , μαλλινομέταξα και μεταξωτά.
Το μαλλί είναι το πιο σύνηθες υλικό καθώς είναι το πιο ανθεκτικό στην χρήση και το λέρωμα, μπορεί να πλυθεί συχνά χωρίς να χάνει τις ιδιότητες του και μονώνει πολύ καλά απέναντι στο κρύο και στην ζέστη, για αυτό και μπορείτε να αφήνετε τα χαλιά στρωμένα όλο τον χρόνο.
Το μετάξι ανεβάζει όμως ποιοτικά κάθε χώρο ενώ ήταν ανέκαθεν ένα σύμβολο πλούτου και χρησιμοποιείται από παλιά σε χαλιά στολίδια και τέχνης για την καθαρότερη και λεπτομερέστερη καταγραφή των σχεδίων.
Η τεχνική πλεξίματος χαλιών πρωτοεμφανίστηκε στην αρχαία Περσία και διαδόθηκε σιγά σιγά στις γύρω χώρες, την μεγαλύτερη άνθηση έζησε τον 16ο και 17ο αιώνα κατά την βασιλεία των Σαφαφιδών όπου το Εσφαχάν εξελίχθηκε σε πολιτιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής.
Το παλαιότερο χαλί που βρέθηκε ποτέ είναι άνω των 2.000 ετών (άρα η τέχνη του χαλιού είναι πολύ παλαιότερη) και βρέθηκε παγωμένο στην Σιβηρία. Eίναι χαρακτηριστικό πως η τεχνική κατασκευής του δεν διαφέρει σε τίποτα από την τεχνική που πλέκονται τα χαλιά στις μέρες μας. Σήμερα εκτίθεται στο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης.
Όλα πάντως τα σημαντικά μουσεία του κόσμου (Λονδίνου-Νέας Υόρκης- Βερολίνου- Βιέννης- Κωνσταντινούπολης-Τεχεράνης κ.α.) εκθέτουν παλιά πασίγνωστα χαλιά
Τα χειροποίητα χαλιά ανέκαθεν αποτελούσαν μία εξαιρετική επένδυση, αφού ειδικά τα ποιοτικά χαλιά διατηρούν ή αυξάνουν την αξία τους με το χρόνο, ενώ παλιά χαλιά αντίκες πιάνουν αμύθητα ποσά σε μεγάλες παγκόσμιες δημοπρασίες όπως των οίκων Sotheby’s & Christies.
Ενώ τα παλιά πρωτότυπα σχέδια εξελίχθηκαν και μεταλλάχθηκαν με τον καιρό και οι συμβολισμοί τους πολλές φορές έχουν χαθεί , τα χρώματα συνεχίζουν να εκφράζουν κάτι , έτσι π.χ. το κόκκινο –το χρώμα της ζωής και της χαράς- είναι το συχνότερο χρώμα ενώ το άσπρο και μαύρο που συμβολίζουν πένθος και λύπη δεν συνηθίζονται. Το μπλε σαν χρώμα του ουρανού και του άπειρου προτιμάται σαν βασικό χρώμα ή χρώμα μπορντούρας ενώ το πράσινο σαν ιερό χρώμα σπανιότατα χρησιμοποιείται καθώς οι πιστοί μουσουλμάνοι δεν το πατούν.
Τα χαλιά λοιπόν δεν είναι απλά πολύχρωμα, παλαιότερα και σήμερα ειδικά στα χαλιά οικιακής κατασκευής εκφράζουν ελπίδες, φόβους και συναισθήματα, είτε χρησιμοποιούν το καφέ το χρώμα της γονιμότητας ή το μπλε-indigo το χρώμα της μοναξιάς.
Οι παλιές παραδοσιακές χώρες των οποίων τα χαλιά παίρνουν το όνομα της περιοχής που κατασκευάστηκαν είναι οι …Ιράν(Περσία),Κίνα ,Αφγανιστάν , Τουρκία ,και όλες οι νότιες περιοχές της Πρώην Σοβιετικής Ένωσης, Μαρόκο και Νεπάλ.
Οι νεότερες χώρες όπως Ινδία, Πακιστάν, Κασμίρ ονομάζουν τα χαλιά σύμφωνα με το σχέδιο.
Τον τελευταίο καιρό παρατηρείται μία επιστροφή στις ρίζες ,πλέκοντας πάλι χαλιά με παλιές παραδοσιακές και πολλές φορές ξεχασμένες μεθόδους* και σε παλιά σχέδια
πχ χαλιά Aryana, Feraghan-Ziegler ,Belgik,Ushak και Kandahar
κάτι που συμβαίνει ακόμα και στα μοντέρνα χαλιά που έχουν μία ειδικά πατίνα του παλιού όπως τα χαλιά Loribaft και τα Ziegler-modern.
*παραδοσιακές μέθοδοι είναι πχ. στριφτό στο χέρι μαλλί , φυτικές βαφές ή το πετροπλύσιμο
